Узган җәй карлыганнар арасында кырмыскалар үрчеде. Көл, тәмәке суы белән бетереп булмады, карлыган ботакларын гөблә (тля) басты, алардан да котыла алмадым. Яфракларын кисеп яндырдым. Карлыганнары өлгермичә кибә барды. Куаклар 3 еллык кына әле. Яз көне кер сабыны белән сода эремәсен ел да сибәм. Ничек котылырга бу кырмыска белән гөбләдән?
Вәсилә.
Франс ХӘЛИЛОВ, авыл хуҗалыгы фәннәре кандидаты, ТРның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре:
— Сез кырмыскаларга каршы чирләр белән көрәшә торган препаратлар куллангансыз. Алар кырмыскаларны юк итми. Иртә язда, әле бакчада үсемлекләр аз чагында “Фуфанон”, “Децис”, “Алатар”, “Карбофос”, “Метафос” кебек көчле агулар да сиптерергә була.
Кырмыскалар үсемлекләргә турыдан-туры зыян салмаса да, бакчачыларга шактый зур проблема тудыра. Алар бакча гөбләләре бүлеп чыгарган баллы сыекча белән туклана. Шуңа гөбләләрне махсус үрчетәләр, аларны агач-куакларга ташыйлар. Ул гына да түгел, гөбләләрне юк итүче камкаларга һөҗүм итәләр, кырмыска кислотасы сибеп, бакчадан куалар. Ә бер камка көненә 50 гә кадәр гөбләне юк итә ала.
Көрәшне системалы алып бармыйча, кырмыскаларны бетереп булмый. Гадәттә, көрәшне 3-4 буын чыгарып, бакчаны басып алгач кына башлыйбыз. Бу эшкә иртә яздан керешергә кирәк. Ул чакта әле кырмыскалар аз, ач була, теләсә нинди агулы тозак алар өчен сый булып тора.
Кырмыскага каршы көрәшне язын көннәр җылыту белән башлыйм. Аларның кая таба хәрәкәтләнүен күзәтәм һәм ояларын табам. Көрәк белән ояны ачып, кайнар су сибәм. Бу эшне 2-3 тапкыр кабатларга кирәк, чөнки кайбер кырмыскалар “эштә” калачак.
Соңгы вакытта бакчачылык кибетләрендә кырмыскаларга каршы гранулалы препаратлар сатыла. Мәсәлән, “Гром”. Иртә язда препаратны аз гына микъдарда оялары тирәсенә, юлларына сибәргә кирәк. Ач кырмыскалар бу “сый”ны рәхәтләнеп ашый.
Безнең бакчада түтәлләр арасына сукмакка такталар салынган. Кырмыскалар нәкъ шул такталар астына оя ясарга ярата. Аларны әйләндереп, колорад коңгызына каршы кулланыла торган теләсә нинди агу сибәм. Кырмыскалар да, лайлач әкәм-төкәмнәр дә юк ителә. Редис һәм яшел тәмләткечләр үскән түтәлләр янындагы такталар астына “Гром” сибеп калдырам яки 2-3 тапкыр кайнар су сибәм. Чөнки яшел тәмләткечләргә колорад коңгызына каршы кулланыла торган агу эләгү куркынычы бар. Ә аларны иртә язда куллана башлыйбыз.
