Башкортстанның Туймазы районы Балтай авылы егете Илназ Дәүләтовны белмәүчеләр бик аздыр. 2021 елның 7 июлендә Зөлфия һәм Марат Дәүләтовларның 10 яшьлек төпчек уллары, кырда футбол уйнаганда, трансформатор киртәсенә кысылып калган тупны алырга тели. Шул вакытта көчле электр тогына эләгеп, куллары каты пешә. Терсәктән югары ике кулын да кисәргә туры килә. Операция арты операция… Күпме авырту, әрнүләр аша уза бала, әмма үзендә аякка басарга көч таба: җиңел атлетика буенча призлы урыннар яулый, блогерлык белән шөгыльләнә, бик күп яңа дуслар таба. Дуслар дигәннән… Күптән түгел Дәүләтовлар гаиләсендә Башкортстан Башлыгы Радий Хәбиров кунак булып китте. Хәзер ул да: “Туймазыда дустымны таптым”, — дип уртаклаша.
Илназ республика Башлыгы белән күптән түгел Уфада узган форум вакытында таныша. Радий Хәбиров янына үзе килеп, “кул” кысып күрешә, хәлләрен сораша, теләкләр җиткерә.
— Илназ Дәүләтовка 13 яшь. Бик күп сынаулар аша узарга туры килде. Аннан ихтыяр һәм рух көченә, һич арттырмыйча, өйрәнергә була. Уфада таныштык. Бүген алар өендә булдым, — дип яза Радий Хәбиров үзенең телеграм-каналында. — Илназ яхшы укый, спорт белән шөгыльләнә. Җиңел атлетика буенча күп тапкыр Башкортстан чемпионы, Бөтенроссия балалар-яшүсмерләр уеннарының 6 мәртәбә җиңүчесе. Хәзер Паралимпия чемпионы булырга хыяллана. Ышанам, аның барысы да килеп чыгар!
Дәүләтовлар — ишле гаилә: җиде балаларының икесе тәрбиягә алынган. Илназ — төпчек: өч апасы, өч абыйсы бар. Әтиләре Марат абый мәктәптә математика укыта. Шушы фаҗига килеп чыкканнан соң, әниләре Зөлфия апа өйдә генә, Илназны тәрбияли.
— Радий Хәбировны бик дулкынланып каршы алдык, — дип сүз башлады Зөлфия апа. — “Илназ, синең белән очрашырбыз әле”, — дип әйткән иде. Әмма шулай тиз, ике атна эчендә өебезгә кунак булып килер, дип уйламадык та. Улыбыз спорттагы җиңүләрен, компьютерда аяк белән ничек хәреф җыйганын, кул белән нинди программалар ясаганын, информатика һәм инглиз теле буенча белемнәрен күрсәтте. Кайбер хыяллары белән дә уртаклашты: киләчәктә хәйрия фонды төзеп, медицина ярдәменә мохтаҗ балаларга булышырга, хаҗ кылырга, Мәскәүдә Кремль чыршысына эләгергә теләве һәм башкалар турында сөйләде. Радий Хәбиров гаиләбезгә Сочиның Роза Хутор курортына юллама, бик матур чәй сервизы, рюкзак һәм башка бүләкләр алып килгән. Сөйләштек, чәй эчтек, истәлеккә фотоларга төштек. Күңелебез бик булды.
— Илназ спорттагы уңышлары белән дә шаккатыра бара!
— Улыбызга киләсе елның февралендә 14 яшь тула. VII сыйныфта белем ала. Аллага шөкер, тырыша, “4” һәм “5”ле билгеләренә укый. Информатика белән кызыксына. Бу фаҗига 3,5 ел элек булды. Шуннан соң җиңел атлетика белән шөгыльләнә башлады. 2023 елның җәендә тәүге тапкыр Башкортстан данын яклап, республика командасы составында Россия күләмендә — өч, быел тагын өч мәртәбә I урынны алды. Узган ел Туймазыга күчендек. Чөнки авылдан атнага биш көн тренировкага йөртеп булмый — бер якка 40 чакрым. Балтайга ялларда гына кайтып киләбез. Быел ике кызыбыз да безнең янга күчте, көллияткә укырга керделәр. Илназга апалары, абыйлары зур терәк, аның өчен яхшы үрнәк.
— Зөлфия апа, тернәкләнү буенча дәүләттән ярдәм бармы? Яңа протезлар бик кыйбат бит…
— Быел мартта икенче тапкыр бионик протез алдык. Беренчесен бөтен ил генә түгел, Җир шары белән җыйдылар, дисәк тә арттырмабыз. Кайлардан гына акча күчермәделәр. Анысын 4 миллион сумга сатып алган идек. Икенчесенә вакыт, чират буенча туры килдек, хөкүмәт ярдәме белән алдык. Монысының да бәясе шул чама. Кызганыч, Илназ бәләкәй булгач, функцияләре азрак. Аның күп эшләр эшлисе килә инде. Әмма барысын да эшли алмый әле. Булганнары белән канәгатьләнергә туры килә: кулларын борып җайлап куеп яза, әйбер алып килә, рюкзагын ача ала. Гади мәктәптә укый, алай аерым уңайлыклар булдырмыйбыз. Үзе тырыша. Күптән түгел Туймазыда “Шәҗәрә” конкурсында I урын алды. Илназга Мәскәүдән Дәүләт Думасыннан Рәхмәт хаты бирелде. Кая чакырсалар, шунда барырга тырышабыз. Өебезгә кунакка артистлар да килгәли. Илназ җырчылар белән бик дус. Аралашырга, кунак каршы алырга яратабыз. Ишекләребез һәрчак ачык.
Лилия ЙОСЫПОВА.
