Язын җиләк-җимеш бакчасын ничек эшкәртергә?
Лилия Хәлилова, Казан.
Франс ХӘЛИЛОВ, авыл хуҗалыгы фәннәре кандидаты, ТРның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре:
— Яз — бакчачылар өчен эшнең иң кызу вакыты: агачкуаклар, җиләклекнең ничек кышлавын тикшерәсе, агачларны кисәсе, кәүсәләрне карыйсы, зарурлык булса, тагын бер кат агартасы, ашламалар, язын агачларны эшкәртү өчен химикатлар аласы бар. Тиздән көннәр җылытачак, корткычлар һәм чирләргә каршы беренче эшкәртү вакыты җитәчәк. Ул җимеш талпаны йомыркалары, гөблә, алмагачта парша, чиядә коккомикоз һәм башка чир чыганакларын бетерүгә юнәлтелгән.
Бакчаны иртә язда эшкәртү өчен 3 %лы бордос сыекчасы (10 л суга 300 г бакыр купоросы һәм 300 г известь кушып ясала) нәтиҗәле. Бу препарат белән агачларны бөреләр ачылганчы эшкәртергә кирәк, агач-куакларның барлык ботаклары, алар астындагы туфрак та юешләнерлек итеп сиптерегез.
Җиләк-җимеш агачлары. Агачларны тикшерәбез: кәүсәдә яргаланган урыннар юкмы, кимерүчеләр зыян салмаганмы, ботаклар сынмаганмы? Җәрәхәтләрне чистартып, 1 %лы бакыр купоросы белән йогышсызландырып, бакча сумаласы сылап куябыз.
Карлыган һәм крыжовник. Сынган, зәгыйфьләнгән ботакларын кисеп яндырырга кирәк. Куакларның ончыл чыктан зарарланган очларын да (алар ыргаксыман бөгелеп, кибеп тора) кисеп яндырабыз. Ботактагы 1-2 сәламәт бөрене дә кертеп кисегез. Бу эшне язгы эшкәртүгә кадәр эшләргә кирәк. Бөреләр ачылганчы кара карлыганның кабарган бөреләре яхшы күренә. Аларда пәрәвезле бөре талпаны кышлаган. Һәр кабарган бөредә аларның саны 3 меңгә кадәр булырга мөмкин! Зарарланган бөреләрне пакетка җыеп яндырыгыз. Әгәр куак нык зарарланса, ботагы белән кисеп яндырырга кирәк.
Кура җиләге. Мөмкин кадәр иртәрәк сүтеп, ботакларны күтәрергә кирәк. Сабакларда шарсыман кабарган урыннар булырга мөмкин. Аларда кура җиләге сабак галлицасы личинкалары кышлаган. Әлеге сабакларны кабарган урыннан астанрак кисеп яндырырга кирәк. Кура җиләген сирәкләп кисүнең дә уңышка йогынтысы зур. Рәттә 1 метрга 10-12 сәламәт көчле ботак калдырырга, калганнарын төптән үк кисәргә кирәк. Калдырылган ботакларны 8-10 см га, ягъни беренче яхшы үсеш алган бөрегә кадәр кыскартып кисәбез. Аннан шпалерларга — рәтнең ике ягыннан 1 һәм 1,5 метр биеклектә сузылган тимерчыбыкларга бәйлибез.
Бакча җиләге. Җир кибү белән корыган һәм чир билгеләре булган яфракларын җыярга кирәк. Аларда төрле чирләрнең споралары һәм корткычлар кышлый. Соры черек һәм башка авыруларны кисәтү максатында җиләклеккә 2 %лы бордос сыекчасы сиптерәбез. Әгәр узган ел җиләклектә кура җиләге-бакча җиләге долгоносигы, пәрәвез талпаны кебек корткычлар күренгән булса, “Кинмикс” яки “ЗЕТА” эремәсе (кабында күрсәтелгән дозада әзерләргә) сиптерергә кирәк. Ончыл чык күренсә (яфракларга аксыл кунык утыра), яфраклар бөтерелсә, 0,5-1 %лы коллоидлы күкерт эремәсе сиптерәбез.
Язгы эшкәртүне бөреләр ачылганчы башкару бакчаны корткычлар һәм авырулардан сакларга булыша.
Фото: © vodolej-123rf.com
