М өслим районы Мөслим авылында гомер кичерүче Кинарскийлар районда ишле гаилә буларак дан тота. Өч ай элек аларда тагын бер шатлыклы вакыйга булган: 8 нче сабыйлары дөньяга аваз салган. Башка парлар замана авырлыгына сылтап, бер-ике балага гомер бирергә дә куркып торганда, аларның сигезне алып кайтырга ничек йөрәге җитте икән? Зур һәм бәхетле гаилә серләре турында герой-ана Светлана Кинарскаядан сораштым.
“Туйда, 10 балабыз була, дигән иде”
Светлана — керәшен кызы, ире Феликс — мари. Икесе дә тумышлары белән шушы район кешеләре икән.
— Мин — Яңа Усы авылыныкы, — дип сөйләде Светлана. — Ирем 3 чакрым ераклыктагы Бикмәчтә туган, ул кечкенә чакта Мөслимгә күченгәннәр. Феликс авылда яшәүче әбиләренә кунакка кайта һәм егетләр белән җыелышып, безнең авылга клубка киләләр иде. Шунда танышып, гаилә кордык. Ул чакта миңа — 19, аңа 21 яшь иде. Беренче баламны 20 яшьтә таптым. Башта Түбән Камада тулай торакта яшәдек, өйләнешкәндә ирем шунда эшли һәм читтән торып укый иде. Аннары Мөслимгә кайтып, ирем Яңа Усы урманчылыгында хезмәт куя башлады. Әмма алай да төпләнә алмадык, Феликс, полициягә (ул чакта милиция) эшкә урнашам, дигәч, җыенып, Минзәләгә чыгып киттек. Шунда өченче балабыз туды һәм болай йөреп булмас дип, кире Мөслимгә кайтырга уйладык. Башта фатир яллап тордык. Өч бала белән кеше почмагында яшәү авыр дип, өй төзергә булдык. Ел ярымда агач йорт салып чыктык. Яңа өйгә күчкәнче, дүртенче балабыз туган иде. 4 йокы бүлмәсе бар, аш өе, кунак бүлмәләре зур, мунчабыз өйдә. Менә шулай үз оябызда күп итеп балалар үстереп яшибез. Иң олысы Эрнстка 21 яшь, күптән түгел армиядән кайтты. Аның ватан алдындагы бурычын үтәгәнен ут йотып көттек. Шөкер, улыбыз яхшы хезмәт итте, ефрейтор исемен алып кайтты. Хәзер ул Чаллыда эшли. Икенче улыбыз Ранельдка 20 яшь, Әлмәттәге медицина көллиятен тәмамлап, Казан медицина университетының беренче курсында белем ала. Кызыбыз Ангелинага 17 яшь, Минзәләдәге педагогика көллиятендә укый. Калган балаларыбыз әле яныбызда: Анжела — VIII, Радмир — VI, Снежана III сыйныфта белем ала. Мирославка 3 яшь, төпчегебез Радельгә 3 кенә ай. “Ничек курыкмыйча алып кайтасыз?” — дип шаккаталар. Ходай эшедер, Ул биргән берен таптым. Әгәр ир-ат бала яратмаса, каршы булса, хатын-кыз болай күпләп бәби тапмас иде. Феликс — бала җанлы, алар өчен үлеп тора. Туебызда шаярып кына: “10 балабыз була”, — дигән иде, әллә шул чынга аша (көлә). Әмма 10 га ук тутырып булмас, мөгаен, боларын исән-сау үстерергә язсын. 8 нче баламны 41 яшемдә таптым, монысын күтәрү авыррак булды. Яшь барган саен сәламәтлек тә яхшырмый бит. Хәер, бала карау миңа бик тими, олыраклары булыша. Туганнарыбыз арасында бу кадәр бала тудыручы юк. “Син барыбыз өчен дә табасың инде”, — дип көлешәләр.
“Меңәр пар себерке әзерләп сатабыз”
Гаилә башлыгы Феликс урманчы булып хезмәт куя икән. “Иртә белән чыгып китә, кич кайта, эше күп”, — диде Светлана. Кинарскийлар гаилә башлыгына салынып, аның хезмәт хакын гына көтеп ятмый. Кышын урманнан “делянка” алып, утын әзерләп саталар, җәен исә мунча себеркесе бәйләп, акча эшлиләр.
— Балаларны кечкенәдән эшкә өйрәтеп үстерәбез, — диде күп балалы әни. — Мәктәптә дә: “Сезнекеләр бөтен эшне белә, кулларыннан килә”, — дип мактыйлар. Нинди эшкә тотынсалар да, югалып калмыйлар. Себерке бәйләү дә ансат түгел, аны җиренә җиткереп эшлибез. Имән, каен себеркесе әзерлибез, арасына мәтрүшкә, юкә чәчәге, әрем, башка үләннәр кыстырабыз. Даими клиентларыбыз бар, берьюлы йөзәр пар алучылар да булгалый. Бер сезонга меңәр пар әзерләгән чаклар да, аннан күбрәк тә була. Бу эшне, нигездә, балалар башкара, алар тырыша. Башка елларны бер себеркене 50 сумга сата идек, быел 60 сум куйдык. Балаларны ашатасы, киендерәсе бар, читтә укучыларына да чыгымнар шактый. Утын, себерке сату тормышны алып барырга, көн күрергә ярдәм итә. Кыш көне дә, җәен дә эшебез бар, тик тормыйбыз. Хәзер малайлар утын яра, кызлар өеп тора. Алган “делянка”да агачын кисеп, урынын да җыештырырга кирәк, ул да — зур хезмәт. Күп балалы гаилә булсак та, хөкүмәттән артык ярдәм юк. Тиешле пособиеләр алсак та, алар тиен генә. Дөресен белмәгән кешеләр: “Сиңа дәүләт акча күп түли, шуңа табасыңдыр”, — дип әйткәли. Андыйларга: “Сез дә табыгыз да, ярдәм алып карагыз әле”, — дип көләм.
Ишле гаилә бала тәрбияләүдә хезмәттән тыш тагын нинди чаралар кулланыла икән? Әңгәмәдәшемнән шул хакта сораштым.
— Кирәк чакта кырыслык та күрсәтергә туры килә, бала-чаганың башыннан гына сыйпап тору дөрес түгел, — диде әни кеше. — Балага кул күтәрергә ярамый, бераз кырыслык катыш тавыш, караш та җитә. Үземдә кырыслык бар димәс идем, ә әтиләренең бераз тавышын үзгәртүе дә җитә. Балага теләсә нәрсә әйтеп кычкыру кирәкми, аңлатып әйтү хәерлерәк. Гаиләдә балалар күп булса, алар эгоист булып үсми, юл куя белә, бер-берсен өйрәтә, тәрбияли. Үзара дус-тату, киләчәктә бер-берсенә терәк булсыннар, дип үстерәбез. Бергә җыелышсак, бездә бәйрәм. Күмәкләшеп эшлибез, пешерәбез, соңыннан табын янына җыелышабыз. Җәй көне бергәләп яшелчә үстерәбез, бакчабыз зур. Менә шулай үз хезмәтебез белән көн күрәбез. Балаларыбыз акчаның җиңел килмәвен аңлап, күреп үсә.
“Ана даны” медале алмадым”
8 бала тапса да, Светлананың “Ана даны” медале юк икән. “Социаль яклау бүлегенә кереп белешкән идем, анда кемдер үтенеч кәгазе язарга тиеш, дип аңлаттылар. Миннән генә тормавын белгәч, кайттым да киттем”, — диде әңгәмәдәшем.
Светлана гозере буенча түгел, үземнең кызыксынуым белән “Ана даны” медален алу нечкәлекләрен белешергә булдым. Мөслим районы башкарма комитеты башлыгының социаль мәсьәләләр буенча урынбасары Марина Бәдретдинова менә ни диде:
— “Ана даны” медале 5 бала тапкан һәм матур гаилә булдырган әниләргә бирелә. Кинарскийлар — һәрьяклап үрнәк гаилә, Светлана ул исемне алуга күптән лаек. Әмма медальне алу өчен район хакимиятенең кадрлар бүлегенә килеп гариза язарга һәм тиешле документларны җыеп тапшырырга кирәк. Бу гаиләнең 8 нче баласы туганнан соң, аларга барырга ниятләгән идек, пандемия сәбәпле кичектердек. Баргач, бу мәсьәләне уртага салып сөйләшербез, Светланага барысын да аңлатырбыз. Битараф калмавыгыз өчен рәхмәт.
Ишле Кинарскийлар гаиләсенә саулык-сәламәтлек, татулык, муллык, бәхет теләп калабыз. Батыр йөрәкле әти-әнигә балаларының игелеген күреп, шатланып яшәргә насыйп булсын иде.
Рәзилә РӘСИМ, Мөслим районы.
